در این رشته یادداشت‌ها به توضیح این امر خواهیم پرداخت که چرا به وجود آمدن رفتارهایی از جنس نوع دوستی، در طی فرایند تکامل، پدیده‌ای عجیب و خارق‌العاده محسوب می‌شود؛ سپس چگونگی این پدیده را به اختصار از نظر خواهیم گذراند و در انتها مرزهای دانش کنونی نظریات تکاملی درباره این رفتارها را بررسی خواهیم کرد. اما نوشته‌ی اول به صورت اختصاصی‌تر به موضوع رقابتی بودن فرایند تکامل می‌پردازد و سعی دارد نگاهی داشته باشد به «تقلا برای وجود» در موجودات که داروین در توضیح این فرایند رقابتی بیان می‌کرد.
شاید بعد از خواندن دو عنوان پیشین یعنی آیا مسلمانان می‌توانند تکامل‌گرا باشند؟ و زندگی طبقاتی یا جهش و تطور؟، دیدن دُم انسان و پارچه‌ی اصفهان باعث تعجب شما شده باشد. بیش از این شما را منتظر پاسخ این سوال که پارچه‌ی اصفهان چه ارتباطی با تکامل دارد نمی‌گذارم.
در پست قبلی سومین و آخرین نظریه‌ای که با آن جهان را توضیح می‌دهیم، یعنی به نظریه‌ی جهانی در حال تکامل پرداختیم و سیر مطرح شدن این نظر را دنبال کردیم تا ردپای داروین را به طوری محسوس در ۲۴ نوامبر ۱۸۵۹ با انتشار کتاب درباره‌ی منشا گونه‌های او یافتیم.
وقتی ردپای داروین را دنبال می‌کنیم و به گذشته می‌رویم، می‌بینیم او و کاری که کرد، شاید مهم‌ترین انقلاب فکری‌ای باشد که بشر آن را تجربه کرده است. این رخداد، باور به ایستایی و حدوث[1] جهان و بی‌همتایی انسان را به چالش کشید و علت سازگاری قابل توجه موجودات زنده را در جایی دیگر جست و جو کرد.
کاری که داروین کرد، فراتر از طرح کردن فرض تکامل و ارائه‌ی شواهدی برای وقوع آن بود. او برای تکامل تبیینی ارائه کرد که متکی به هیچ قدرت ماوراالطبیعه‌ای نبود. تبیین او و استفاده‌اش از پدیده‌ها و فرایندهای طبیعی، چیزی است که هر کسی می‌تواند آنها را هر روز در طبیعت مشاهده کند.
در پست پیشین، نظریات موجود در پاسخ به این سوال را بررسی کردیم، و دو نظریه‌ی جهانی با عمر نا محدود و جهانی ثابت با عمری کوتاه را توضیح دادیم.
در این مطلب، به نظریه‌ی سوم یعنی جهانی در حال تکامل می‌پردازیم.
قبل از صحبت در مورد انتخاب طبیعی لازم است که با مفهوم دیگری مقداری آشنا باشیم. آن مفهوم سازگاری است. سازگاری یعنی ویژگی‌هایی که بقا و تولید مثل یک جاندار را در یک محیط معین افزایش می‌دهد. به طور مثال زرافه را در نظر بگیرید. ویژگی گردن دراز بودن منجر به این می‌شود که بتواند نسبت به بقیه غذای بهتری با منابع غنی‌تری گیر بیارد.
همچنین داروین متوجه شد که بین سازش با محیط و پیدایش گونه‌های جدید ارتباط بسیار زیادی وجود دارد. به واقع می‌توان گفت که با سازش‌های متوالی و انباشت این سازش‌ها گونه‌های تازهای بوجود میایند. به عبارت بهتر گونه‌های تازهای از گونه‌های قبلی تکامل میابند. با ما همراه باشید تا ببینیم ارتباط بین این سازگاری‌ها و انتخاب طبیعی به چه شکل است.
با این که داروین خیلی وقت است که نظریه‌ی انتخاب طبیعی خود را مطرح کرده، اما تا همین اواخر در مورد رفتارها و روان آدمی از تبیین‌های تکاملی آن چنان استفاده‌ای نشده است. درست است که تقریبا تمام روان‌شناسان از ویلهلم ونت گرفته تا دانشمندان معاصر روان‌شناسی، تحت تاثیر داروین هستند و گه گاهی اشاراتی مستقیم و غیرمستقیم، به نظریات داروین می‌کنند، اما هیچ کدام مانند روان‌شناسان تکاملی تمام ذهن و رفتار، و روان آدمی را ناشی از تکامل ندانسته‌اند. روان‌شناسی تکاملی معتقد است که همانند چتری بر روی تمام حیطه‌ی روان‌شناسی سایه می‌اندازد و یگانه پارادایم روان‌شناسی در آینده خواهد شد.