قبل از ظهور گسترده لباس برای گرم نگه داشتن، انسان‌های اولیه بدن‌های خود را تزئین می‌کردند.

استفاده از تزئینات در لباس

نینا جابلونسکی، دیرینه شناس در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا و نویسنده کتاب پوست: یک تاریخ طبیعی، می‌گوید:«به احتمال زیاد طی تاریخ گونه‌های خود، با رنگ کردن بدن، مواد گیاهی و پوست حیوانات خود را زینت داده‌ایم. آراستگی باعث ایجاد یک دید بصری می‌شود که فوراً به دیگران می‌گوید ما چه کسی هستیم، با چه کسی می‌خواهیم ارتباط برقرار کنیم و چه کسی آرزو می‌کنیم باشیم.»

در تاریخچه فسیلی، تزئینات تقریباً 75،000 سال پیش شروع شده است. باستان‌شناسان معتقدند از پوسته شترمرغ به عنوان مهره و از پوسته قرمز احتمالاً به عنوان رنگ بدن استفاده شده است.

در زمان پارینه سنگی پسین در اروپا ، 35000 سال پیش، شواهدی از سوزن‌های استخوانی نشان می‌دهد که مردم لباس‌های ماهرانه[1] و متناسب با لایه‌های مختلفی تهیه می‌کردند که آن‌ها را از سرما محافظت می‌کرد.

در مقایسه با آن دوره، لباس نئاندرتال بد ساخت بود. گیلیگان ادعا می‌کند که نبود لباس‌های پیشرفته نئاندرتال، منجر به انقراض آن‌ها شده است که در طی سرمای ناگهانی و شدید در حدود 40000 تا 35000 سال پیش اتفاق افتاد.

گیلیگان می‌گوید:«فقط انسان‌های مدرن و مجهز به لباس‌های مناسب، پس از اختراع سوزن‌ها و سایر فناوری‌ها برای تولید لباس‌های پیچیده و چند لایه (از جمله زیرپوش در جهان)، موفق به مهاجرت به آن مکان‌هایی می‌شوند که از نظر دمایی بسیار چالش برانگیز هستند.»

در دوران پارینه سنگی پسین، نیاکان ما مقدار زیادی از وقت خود را برای تزئین لباس صرف کردند. در سونگیر، یک مکان باستان‌شناسی در شرق مسکو، از 26000 سال پیش حدود 12،000 مهره عاج ماموت سوراخ شده در گورهای سه فرد – یک فرد بالغ و دو کودک – یافت شده است که بر روی وسایل لباس آنها دوخته شده بود. باستان‌شناسان تخمین زدند كه هر مهره، با ابزار سنگی و با هزاران ساعت کار ساخته شده است.

رابرت بوید، انسان‌شناس، می‌گوید:«این فقط یک ابزار آراستگی کوچک نیست، یک سرمایه‌گذاری بزرگ است، نمایش ثروت است.»

بنابراین شما می‌توانید از اینکه اسب، لباس باشد دست از تمسخر بردارید. خود نمایی کردن، در بهترین موضوعاتتان امری بی‌اهمیت نیست بلکه بخشی ذاتی از طبیعت انسان است.

پولی ویسنر، انسان‌شناس و استاد دانشگاه یوتا، مطالعه‌ای در مورد اینکه “چگونه قبایل شکارچی در صحرای کالاهاری از آراستگی بدن برای تقویت هویت شخصی و تعامل اجتماعی استفاده می‌کنند؟”، انجام داده است. وی می‌گوید:«این واقعیت که همه انسان‌ها وقتی می‌دانند که خوب به نظر می‌رسند ، احساس خوبی دارند و وقتی که خوب به نظر نمی‌رسند، احساس بدی دارند، نشان می‌دهد که تلاش برای خوب به نظر رسیدن با استانداردهای مقرر در جامعه، یک استعداد مبتنی بر زیست‌شناسی است.»

استفاده از تزئینات در حیوانات

داشتن مبنای زیست‌شناختی، محدود به انسان نیست. حیوانات دیگر نیز از زینت استفاده می‌کنند. خرچنگ‌های تزئین‌کننده، جلبک‌های دریایی، اسفنج‌ها و شقایق‌ها را برای استتار به پوسته‌های خود می‌چسبانند. مرغ لانه ساز، ناحیه‌های معاشقه را با گل‌های زیبا، صدف‌های رنگین کمانی، تکه‌های قارچ رنگی و سایر اشیاء از کف جنگل تزئین می‌کند.

مشهورترین نمونه، طاووس نر است که پرهای باشکوه دمش را برای جذب همسران زن بیرون می‌آورد و درست است که زیست‌شناسان تکاملی به ما می‌گویند که وقتی لباس را برای تحت تأثیر قرار دادن می‌پوشیم، با فخر فروشی طاووس یا رقص مرغ لانه ساز تفاوت چندانی نداریم.

اما اکثر روش‌های نمایش حیوانات، به اهداف اصلی بقا و جفت‌گیری خدمت ‌می‌کنند. به لطف عضوی که در زیر کلاه‌های ما قرار دارد، می‌توانیم از مد برای بیان طیف گسترده‌ای از احساسات و قصد انسان استفاده کنیم. مد را می‌توان نوعی از ارتباطات نمادین و روش استاندارد عملکرد مغز تکامل یافته انسان دانست.

دیرینه شناس یان تاترسال، نویسنده کتاب تبدیل شدن به انسان: تکامل و منحصر به فرد بودن بشر، می‌گوید:«مد نمونه‌ای از توانایی شناختی منحصر به فرد ما در دستکاری معنا و اطلاعات است. تزیین بدن و لباس و اهمیتی که ما به آن می‌دهیم، با نوع موجودی که هستیم کاملاً گره خورده است.»

ادامه دارد…

[1] sophisticated