سلام من محمدامین هستم شما دارین به ایکست گوش میدین

ما اینجا میخوایم شما دوست داران دانش رو با یه رویکرد جدید اما فوق العاده علمی به اسم روانشناسی تکاملی آشنا کنیم. رویکردی که میتونه نگاهمون به دنیا و زندگی رو دگرگون کنه. امید داریم با همراه شدن با پادکست ما دید تازه ای نسبت به خودتون، روابط انسانی ، اتفاقات روز و همینطور حس همدلی بیشتر با بقیه همسایه های زمینیمون دست پیدا کنید.

برای توضیح خود روانشناسی تکاملی بیاید اول بشنویم که نظریه تکامل چیه اما قبل ازون باید به یه نکته کوچکی توجه کنیم.علاوه بر واژه تکامل از واژههای فرگشت و برایش هم برای ترجمه لغتevolutionاستفاده میشه. واژه تکامل درواقع واژه دقیقی برای توصیف این نظریه نیست. چرا؟ چون یه جورایی القا میکنه که موجودات قراره به مرور کاملتر بشن و یا مقصدی دارن برای تغییراتشون. اما وقتی داریم حرف ازevolutionمی زنیم منظورمون این نیست که موجودات دارن تو مسیر کمال پیش میرن یا الزاما قراره پیچیده تر بشن نسبت به قبلشون. مثلا می دونستین یه گونه ماهی به نام تترای مکزیکی یا ماهی غارنشین نابینا هست که درنتیجه روند تکامل به مرور نابینا شده؟ حتی پژوهش ها نشون دادن که بعضی از موجودات طی روند فرگشتیشون برعکس ساده تر هم شدن. در نتیجه تکامل پیچیده تر شدن یا کاملتر شدن موجود زنده نیست. این یکی از چندین باورهای غلط رایج موجود دررابطه با تکامله که ما در قسمتهای بعدی قصد داریم به مهمترین های اونها بپرازیم. با این حال چون این کلمه، کلمهی رایجیه. و نمیشه هم گفت که کاملا غلطه ما همچنان ازش استفاده خواهیم کرد. میتونیم اینجوری بهش نگاه کنیم که هر چیزی تو مسیر تکامل داره تبدیل به سازگارترین ورژن خودش با محیطش میشه و از نظر طبیعت همین برای اون ارگانیسم کماله.

برگردیم سر سوال خودمون. نظریه تکامل چی میخواد بگه؟ نظریه تکامل اشاره داره به تغییراتی که با گذر زمان تو موجودات زنده رخ می دن.این تغییرات می تونن تحت تاثیر هرکدوم از جنبه های زندگی اون موجود مثل جهش ژنتیکی، انتخاب طبیعی، رانش ژنتیکی، تفکر یا تکنولوژی با توجه به زندگی نسبتا مدرن معاصر، اتفاق بیفتن. اگه بخوایم خیلی کوتاه تکامل و توضیح بدیم می تونیم از ترکیب بقای شایسته ترین یاsurvival of the fittestهم استفاده کنیم.یعنی ازونجایی که طبق نظریه تکامل اغلب صفات توارث پذیراند. هر صفتی که برای بقای موجود مفیدتر باشه احتمال منتقل شدنش به نسل های بعدی بیشتره(چون باعث شده اون موجود زنده بمونه و حالا تولید مثل هم میتونه بکنه). درنتیجه معمولا موجودی بقا پیدا می کنه که سازگارترین صفات رو نسبت به شرایط زندگیش داره. ودرآینده ژن های اون از طریق نوه نتیجه هاش هی بیشتر هم تکثیر میشن. مگرینکه چیزی توی محیط زندگیش تغییر کنه؛که در این صورت یا اون موجود به آرومی نسبت به شرایط جدیدش سازگاری و تکامل پیدا میکنه یا کلا منقرض میشه.

این فعلا یه کلیتی بود درباره اینکه انتخاب طبیعی چطور کار میکنه. البته توضیح کاملی نیست و احتمالا تو قسمتهای بعدی بیشتر در موردشون صحبت میکنیم. ولی ما برای کسانی که کنجکاون چند تا لینک قرار میدیم و از نظراتتون هم تو قسمت کامنتها قطعا استقبال خواهیم کرد.

با توجه به توضیحی که درباره نظریه تکامل دادیم؛ روانشناسی تکاملی هم میشه اینطوری تعریف کرد: روانشناسی تکاملی تلاش میکنه صفات روانشناختی ای رو که در نتیجه سازگاریهای فرگشتی ایجاد شدن، شناسایی کنه. صفات یا رفتارهایی که محصولات انتخاب طبیعی اند. خلاصه ی کلام؛ تمرکز روانشناسی تکاملی روی اینه که تکامل چطوری رفتار و ذهن رو شکل داده و میده. صفات و رفتارهای انسانی ای که تو سراسر جهان بین فرهنگ های مختلف مشابهن مصداق های خوبی برای اینطور رفتارها می تونن باشن. مثل توانایی تفسیر هیجانات دیگران یا تاثیر با هیجانات طرف مقابلتون با یه لبخند، روشهای شناسایی و ترجیح جفت سالم که اغلب هم کاملا خودکار اتفاق میفته و همزیستی اجتماعی با دیگران.

ما تو این پادکست برای همه کسانی که تو حوزه روانشناسی تکاملی علاقهمندی یا کنجکاویهایی دارن مطالبی داریم که ذهنشون رو قلقلک میده یا راه روانشناسی تکاملی رو با همافزایی ذهنهاشون روشنتر میکنه. این رو میتونین حتی به کسایی که صرف یه سوال یا کنجکاوی، از تلفیق روانشناسی و تکامل باعث که یه قسمت از پادکستون رو گوش کنن هم تعمیم بدین! خلاصه ما هستیم، برای کل «نورونداران تکاملیافته»؛ شما هم باشید عالی میشه! علاوه بر این موضوعات ما چون قراره به هر حال مرتبط با خودمون، یعنی انسانها، و موضوعات مرتبط با زندگی روزمرمون باشه این برنامه رو به همه جویندگان علم و خرد تقدیم میکنیم.

فصل اول این برنامه به جز این قسمت که یه جورایی مقدمه محسوب میشه شامل پنج قسمت اصلی و یه قسمت ویژه در انتهای فصله. تو هر اپیزود چهار بخش داریم که یک بخش رو به تعریف علم اختصاص میدیم. چرا؟ چون روانشناسی تکاملی یه علمه و خب قطعا خیلی‌هامون تعریف روشن و دقیقی از علم نداریم.