همان طور که پیشتر گفته بودیم، فایل مقدمهی پادکست روانشناسی تکاملی منتشر شد. برای گوش کردن به این پادکست لطفا با ما همراه باشید.
شما میتوانید از طریق فایل زیر، پادکست ما را گوش کنید.
متن پادکست:
سلام من محمدامین هستم شما دارین به ایکست گوش میدین
ما اینجا میخوایم شما دوست داران دانش رو با یه رویکرد جدید اما فوق العاده علمی به اسم روانشناسی تکاملی آشنا کنیم. رویکردی که میتونه نگاهمون به دنیا و زندگی رو دگرگون کنه. امید داریم با همراه شدن با پادکست ما دید تازه ای نسبت به خودتون، روابط انسانی ، اتفاقات روز و همینطور حس همدلی بیشتر با بقیه همسایه های زمینیمون دست پیدا کنید.
برای توضیح خود روانشناسی تکاملی بیاید اول بشنویم که نظریه تکامل چیه اما قبل ازون باید به یه نکته کوچکی توجه کنیم.علاوه بر واژه تکامل از واژههای فرگشت و برایش هم برای ترجمه لغتevolutionاستفاده میشه. واژه تکامل درواقع واژه دقیقی برای توصیف این نظریه نیست. چرا؟ چون یه جورایی القا میکنه که موجودات قراره به مرور کاملتر بشن و یا مقصدی دارن برای تغییراتشون. اما وقتی داریم حرف ازevolutionمی زنیم منظورمون این نیست که موجودات دارن تو مسیر کمال پیش میرن یا الزاما قراره پیچیده تر بشن نسبت به قبلشون. مثلا می دونستین یه گونه ماهی به نام تترای مکزیکی یا ماهی غارنشین نابینا هست که درنتیجه روند تکامل به مرور نابینا شده؟ حتی پژوهش ها نشون دادن که بعضی از موجودات طی روند فرگشتیشون برعکس ساده تر هم شدن. در نتیجه تکامل پیچیده تر شدن یا کاملتر شدن موجود زنده نیست. این یکی از چندین باورهای غلط رایج موجود دررابطه با تکامله که ما در قسمتهای بعدی قصد داریم به مهمترین های اونها بپرازیم. با این حال چون این کلمه، کلمهی رایجیه. و نمیشه هم گفت که کاملا غلطه ما همچنان ازش استفاده خواهیم کرد. میتونیم اینجوری بهش نگاه کنیم که هر چیزی تو مسیر تکامل داره تبدیل به سازگارترین ورژن خودش با محیطش میشه و از نظر طبیعت همین برای اون ارگانیسم کماله.
برگردیم سر سوال خودمون. نظریه تکامل چی میخواد بگه؟ نظریه تکامل اشاره داره به تغییراتی که با گذر زمان تو موجودات زنده رخ می دن.این تغییرات می تونن تحت تاثیر هرکدوم از جنبه های زندگی اون موجود مثل جهش ژنتیکی، انتخاب طبیعی، رانش ژنتیکی، تفکر یا تکنولوژی با توجه به زندگی نسبتا مدرن معاصر، اتفاق بیفتن. اگه بخوایم خیلی کوتاه تکامل و توضیح بدیم می تونیم از ترکیب بقای شایسته ترین یاsurvival of the fittestهم استفاده کنیم.یعنی ازونجایی که طبق نظریه تکامل اغلب صفات توارث پذیراند. هر صفتی که برای بقای موجود مفیدتر باشه احتمال منتقل شدنش به نسل های بعدی بیشتره(چون باعث شده اون موجود زنده بمونه و حالا تولید مثل هم میتونه بکنه). درنتیجه معمولا موجودی بقا پیدا می کنه که سازگارترین صفات رو نسبت به شرایط زندگیش داره. ودرآینده ژن های اون از طریق نوه نتیجه هاش هی بیشتر هم تکثیر میشن. مگرینکه چیزی توی محیط زندگیش تغییر کنه؛که در این صورت یا اون موجود به آرومی نسبت به شرایط جدیدش سازگاری و تکامل پیدا میکنه یا کلا منقرض میشه.
این فعلا یه کلیتی بود درباره اینکه انتخاب طبیعی چطور کار میکنه. البته توضیح کاملی نیست و احتمالا تو قسمتهای بعدی بیشتر در موردشون صحبت میکنیم. ولی ما برای کسانی که کنجکاون چند تا لینک قرار میدیم و از نظراتتون هم تو قسمت کامنتها قطعا استقبال خواهیم کرد.
با توجه به توضیحی که درباره نظریه تکامل دادیم؛ روانشناسی تکاملی هم میشه اینطوری تعریف کرد: روانشناسی تکاملی تلاش میکنه صفات روانشناختی ای رو که در نتیجه سازگاریهای فرگشتی ایجاد شدن، شناسایی کنه. صفات یا رفتارهایی که محصولات انتخاب طبیعی اند. خلاصه ی کلام؛ تمرکز روانشناسی تکاملی روی اینه که تکامل چطوری رفتار و ذهن رو شکل داده و میده. صفات و رفتارهای انسانی ای که تو سراسر جهان بین فرهنگ های مختلف مشابهن مصداق های خوبی برای اینطور رفتارها می تونن باشن. مثل توانایی تفسیر هیجانات دیگران یا تاثیر با هیجانات طرف مقابلتون با یه لبخند، روشهای شناسایی و ترجیح جفت سالم که اغلب هم کاملا خودکار اتفاق میفته و همزیستی اجتماعی با دیگران.
ما تو این پادکست برای همه کسانی که تو حوزه روانشناسی تکاملی علاقهمندی یا کنجکاویهایی دارن مطالبی داریم که ذهنشون رو قلقلک میده یا راه روانشناسی تکاملی رو با همافزایی ذهنهاشون روشنتر میکنه. این رو میتونین حتی به کسایی که صرف یه سوال یا کنجکاوی، از تلفیق روانشناسی و تکامل باعث که یه قسمت از پادکستون رو گوش کنن هم تعمیم بدین! خلاصه ما هستیم، برای کل «نورونداران تکاملیافته»؛ شما هم باشید عالی میشه! علاوه بر این موضوعات ما چون قراره به هر حال مرتبط با خودمون، یعنی انسانها، و موضوعات مرتبط با زندگی روزمرمون باشه این برنامه رو به همه جویندگان علم و خرد تقدیم میکنیم.
فصل اول این برنامه به جز این قسمت که یه جورایی مقدمه محسوب میشه شامل پنج قسمت اصلی و یه قسمت ویژه در انتهای فصله. تو هر اپیزود چهار بخش داریم که یک بخش رو به تعریف علم اختصاص میدیم. چرا؟ چون روانشناسی تکاملی یه علمه و خب قطعا خیلیهامون تعریف روشن و دقیقی از علم نداریم.
بخش اول که در واقع بخش اصلی هم هست به یک سوال که در مورد یه واقعه یا رویداد اجتماعی جالب یا پدیده های روانشناختی جنجالی شکل گرفته باشه جواب میده و اون رو با تبیینهای تکاملی بررسی میکنه. که این رویداد ممکنه تو هر بازه زمانی از تاریخ اتفاق افتاده باشه و مردم جهان رو درگیر خودش کرده باشه. از اونجا که بحث تکامل و موضوعات مربوط به اون بحث برانگیزه، باورهای غلطی درموردش شکل گرفته که اتفاقا خیلی رایج هم هستن و شما هم اگه یه آشنایی ابتدایی با نظریه تکامل داشته باشین احتمالا یکی دوتا از این باورها رو دارین. به همین دلیل ما تو یه بخش هم به باورهای غلط و رایج تکامل میپردازیم و سعی میکنیم این ابهامات رو رفع کنیم. اگر هم علاقهمند شدید که بیشتر درمورد روانشناسی تکاملی بدونید ولی نمیدونستید از کجا شروع کنید، نگران نباشید! ما در هر اپیزود ایکست یک کتاب در حوزه ی روانشناسی تکاملی به شما معرفی میکنیم.
شما میتونین ما روهم توی اپلیکیشن های پادکست و هم توی سایت ایوالپس دات او آر جی پیدا کنین.یعنی فایل پادکست رو از هر دو طریق میتونین بشنوین یا دانلود کنین. همینطور اسکریپت هر قسمت رو برای راحتی شنونگان عزیزمون همزمان با انتشارش روی سایت قرار میدیم.
اما ما کی هستیم؟
سازندگان این پادکست از اعضای حلقهی روانشناسی تکاملی هستن.این حلقه علاوه بر پادکست هر هفته یک شماره جدید نشریه منتشر میکنه و در سایت رسمی خودش هم مطالبی رو ارائه میده. راستی، توی نشریه حلقه روانشناسی تکاملی که هر هفته منتشر میشه، زمان انتشار اپیزود بعدی پادکست و موضوعش رو بهتون خبر میدیم.
نشریه ما طرح قشنگی داره که حتما ازش خوشتون میاد، مطالب نشریه خلاصه و مفیده و خوندنش به هیچ وجه خستهتون نمیکنه…
و یادتون نره که حتما سری به سایت هم بزنید، سایت ما به طور منظم به روز میشه و مطالب مربوط به روانشناسی تکاملی کاملتر و دقیقتر اونجا قرار داده میشه. آدرس سایت ماwww.evolps.orgهست.
تا یادمون نرفته باید اشاره کنیم که مطالبی که تو نشریه و سایت میخونید یا تو پادکست می شنوید با هم متفاوتن و پیشنهاد میکنیم که همهشون رو دنبال کنید.