انسان همیشه کنجکاو و درصدد یافتن پاسخهای سوالات بیشمار و متحیر کننده ی خود، این بار سوالی بنیادین دارد: جهانی که در آن زندگی میکنیم را چه کسی یا چه چیزی پدید آورده است و این جهان چگونه جهانی است؟
در اسطوره ها، این سوال را به انحای مختلف پاسخ گفته اند. بیشتر این پاسخها، وجود جهان را از اساس بدیهی فرض میکنند. افسانه های بیشماری هم در مورد منشا خلقت بشر وجود داشته است.
بعدها بنیانگذاران مذاهب و فیلسوفان، برای پاسخ به این سوال به تکاپو افتادند. نتیجه ی طبقه بندی این پاسخها به سه دسته ی زیر منجر شد:
1. جهانی با عمر نامحدود [۱]
2. جهانی ثابت با عمری کوتاه [۲]
3. جهانی در حال تکامل [۳]
جهانی با عمری نامحدود:
ارسطو: معتقد بود جهان همیشه وجود داشته است.
برخی دیگر از فلاسفه بر این نظر بودند که جهان همیشه ثابت بوده و هیچ گاه تغییر نکرده است. برعکس، عدهای دیگر، مراحل مختلفی را برای جهان متصور بوده (دوره های بودن جهان) و میگفتند که در نهایت به مراحل اولیه باز میگردد.
همه ی این باورها در نهایت قبول عامه نیافت، گویی همواره “آغاز” و شروعی برای هر چیزی لازم بوده است.
جهان ثابت با عمری کوتاه(خلقت گرایی):
همان دیدگاه مسیحیت است که در کتاب مقدس آورده شده. سیطره ی این دیدگاه در سراسر قرون وسطا تا اواسط قرن ۱۹ بوده است. به این معنا که قادری متعالی، وجود دارد که همه ی جهان از جمله انسان را طوری تعریف کرده است که در داستان خلقت و سفر پیدایش [4] در کتاب مقدس میبینیم.
این عده همچنین معتقدند که خداوند طوری خلق کرده است که همه ی گیاهان و جانوران باهم و با محیط سازگاری داشته باشند و به همین علت است که همه چیز در جهان کنونی به همان صورتی است که در ابتدا خلق شده بود. (باوری منطقی در زمان نگارش کتاب مقدس).
برخی دیگر هم بر اساس نسب شناسی برآورد کرده اند که جهان، امری کاملا جدید است و در ۴۰۰۴ سال قبل از میلاد مسیح، یا حدود ۶۰۰۰ سال پیش خلق شده است.
اعتقاد به خلقتگرایی [5] با یافته های علمی چندان سازگار نیست و در نتیجه بحثهای زیادی میان خلقتگرایان و تکاملگرایان درگرفته است. [6]
داستانهای خلقت کم و بیش مشابهی در بین افسانه های مردمان دیده میشود. ریشه ی تمام این داستانها، میل آدمی است به پاسخ دادن پرسشهایی که در مورد جهان دارد.
به هرحال ما همچنان این داستانها را به عنوان بخش مهمی از میراث فرهنگیمان گرامی میداریم، اما وقتی میخواهیم در مورد حقیقت راستین جهان بیاموزیم، به علم رجوع میکنیم.
از این جهت، در پست بعدی، به ظهور تکامل گرایی و به آخرین نظر در توضیح چیستی و چگونگی خلقت جهان یعنی جهانی در حال تکامل میپردازیم و ریشه های این نظر را بیان میکنیم.
۱ A World of Infinite Duration
۲ A Constant World of Short duration
۳ An Evolving World
۴ Genesis
۵ Creationism
۶ برای اطلاع یافتن از داستان پیدایش: مور 2001 را ببینید. میتوانید چندی از این مباحثات را در منابع پی نوشت ۱ بخوانید.
منبع:
کتاب چیستی تکامل، ارنست مایر، ترجمه: مهدی صادقی، نشر نی، چاپ دوم ۱۳۹۶.
پی نوشت۱:
Berra, T. m. (1990). Evolution and Myth of Creationism. Stanford: Stanford university press .
Eldredge, N. (2000). The Triumph of Evolution and the Failure of Creationism. New York: W.H. Freeman. Futuyma, D. J. (1983). Science on Trial: The Case for Evolution. New York: Pantheon Books.
Montagu A. (ed.) (1983). Science and Creationism. New York: Oxford University Press.